Owoce, warzywa i zioła po grecku, czyli grecki słowniczek kulinarny cz. 1
Ο kuchni greckiej napisano już chyba wszystko, co było możliwe. Nie sądzę, żebym mogła wnieść do tego tematu cokolwiek nowego, dlatego też postanowiłam zająć się kuchnią od strony językowej.
W kilku wpisach zbiorę słownictwo związane z produktami spożywczymi, gotowaniem, składnikami dań, napojami itp., co ułatwi Wam zamawianie jedzenia /i rozmawianie o nim/ w Grecji. Nasz słowniczek kulinarny zaczniemy od tego, w co kuchnia grecka obfituje, czyli owoce i warzywa. Wszystkie wyrazy podaję wraz z ich rodzajnikiem i wymową oraz polskim tłumaczeniem.
Φρούτα /fruta/ – owoce
το φρούτο /to fruto/ – jeden owoc, τα φρούτα /ta fruta/ – owoce
το αχλάδι /to ahladi/ – gruszka
το αβοκάντο /to awokado/ – awokado
το βερίκοκο /to werikoko/ – morela
το βύσσινο /to wisino/ – wiśnia; może oznaczać też „wiśniowy”, np. sok wiśniowy – χυμός βύσσινο /himos wisino/
το δαμάσκηνο /to dhamaskino/ – śliwka
το καρπούζι /to karpuzi/ – arbuz
το κεράσι /to kierasi/ – czereśnia
το μήλο /to milo/ – jabłko
το πεπόνι /to peponi/ – melon
το ροδάκινο /to rodhakino/ – brzoskwinia
το σταφύλι /to stafili/ – winogrono; ένα τσαμπί σταφύλια /ena cabi stafilia/ to kiść winogron
Εσπεριδοειδή /esperidoidi/ – owoce cytrusowe
το γκρέιπ φρουτ /to grejpfrut/ – grejpfrut
το κουμκουάτ /to kumkłat/ – kumkwat
το λάιμ /to lajm/ – limonka; można spotkać się też z rzadszą nazwą το μοσχολέμονο /to mosholemono/
το λεμόνι /to lemoni/ – cytryna
το μανταρίνι /to mandarini/ – mandarynka
το νεράντζι /to nerandzi/ – pomarańcza gorzka
το πορτοκάλι /to portokali/ – pomarańcza
Φρούτα του δάσους /fruta tu dhasus/ – owoce leśne
Owoce leśne są Grekom znane, ale nie są tak rozpowszechnione, jak np. pomarańcze. Rosną w północnej Grecji, ale nie spotka się ich na targach miejskich czy w sklepach. Również ich nazewnictwo nie jest zbyt jasne.
η αγριοφράουλα /i agriofraula/ – poziomka; nazywana też το χαμοκέρασο /to hamokeraso/
η φράουλα /i fraula/ – truskawka
τα μούρα /ta mura/ – to ogólna nazwa na wszelkie owoce typu jagody, porzeczki itp.
το βατόμουρο /to watomuro/ – oznacza zarówno maliny, jak i jeżyny
το φραγκοστάφυλο /to frangostafilo/ – agrest
το φραμπουάζ /to frambuaz/ – malina; także το σμέουρο /to smeuro/
το ερυθρό φραγκοστάφυλο /to erithro frangostafilo/ – czerwona porzeczka
το μαύρο φραγκοστάφυλο /to mawro frangostafilo/ – czarna porzeczka
το μύρτιλλο /to mirtilo/ – jagoda
Τροπικά φρούτα /tropika fruta/ – owoce tropikalne
η καρύδα /i karida/ – kokos
η μπανάνα /i banana/ – banan; ένα μάτσο μπανάνες /ena maco bananes/ – pęk bananów
η παπάγια /i papaja/ – papaja
ο ανανάς /o ananas/ – ananas
το ακτινίδιο /to aktinidhio/ – kiwi
το μάνγκο /to mango/ – mango
το ρόδι /to rodhi/ – granat
το σύκο /to siko/ – figa
το φρούτο του πάθους /to fruto tu pathus/ – passion fruit lub po polsku owoc męczennicy
Λαχανικά /lahanika/ – warzywa
η αγκινάρα /i aginara/ – karczoch
η ελιά /i elia/ – oliwka
η κάπαρη /i kapari/ – kapar /po grecku używa się tego wyrazu w liczbie pojedynczej, ale zazwyczaj domyślnie oznacza liczbę mnogą, liczby mnogiej οι κάπαρες /i kapares/ używa się na określenie drzew kaparu/
η κολοκύθα /i kolokitha/ – dynia
η μελιτζάνα /i melidzana/ – bakłażan
η μπάμια /i bamia/ – okra, nosi też nazwę piżmian jadalny (ale nie słyszałam nigdy, żeby ktokolwiek tak mówił), najczęściej wyraz używa się w liczbie mnogiej οι μπάμιες /i bamies/
η ντομάτα /i domata/ – pomidor
η πατάτα /i patata/ – ziemniak
η πιπεριά /i piperia/ – papryka; nie mylić z η πάπρικα /i paprika/, co oznacza paprykę w proszku (przyprawę)
η ρόκα /i roka/ – rukola
η σαλάτα /i salata/ – ogólne określenie każdego rodzaju zielonej sałaty
ο αρακάς /o arakas/ – groszek zielony
το αγγούρι /to aguri/ – ogórek
το γογγύλι /to ghongili/ lub η ρέβα /i rewa/ – kalarepa
το καλαμπόκι /to kalaboki/ – kukurydza
το κολοκύθι, το κολοκυθάκι /to kolokithi, to kolokithaki/ – cukinia
το κουνουπίδι /to kunupidhi/ – kalafior (nie mylić z komarem – κουνούπι /kunupi/)
το κρεμμυδάκι /to kremidhaki/ – szczypiorek
το κρεμμύδι /to kremidhi/ – cebula
το μανιτάρι /to manitari/ – grzyb oraz pieczarka; grzybobranie to το κυνήγι/το μάζεμα του μανιταριού /to kinigi/to mazema tu manitariu/
το μανιτάρι πλευρώτους /to manitari plewrotus/ – druga najpopularniejsza odmiana grzyba w Grecji, po polsku boczniak
το μαρούλι /to maruli/ – sałata siewna
το μπρόκολο /to brokolo/ – brokuł
το παντζάρι /to padzari/ – burak
το πράσο /to praso/ – por
το ραβέντι/το ρεβέντι /to rawendi/to rewendi/ – rabarbar
το ραπανάκι /to rapanaki/ – rzodkiewka
το σέλινο /to selino/ – seler /zielona część/, na korzeń selera powiemy η σελινόριζα /i selinoriza/
το σκόρδο /to skordho/ – czosnek
το σπανάκι /to spanaki/ – szpinak
το χρένο /to hreno/ – chrzan, nie jest rośliną zbyt popularną i wielu Greków nie wie, co to jest, ale wstawiam ten wyraz, bo być może też się kiedyś zastanawialiście, jak to powiedzieć po grecku
τα χόρτα /ta horta/ – dzika zielenina
Όσπρια /ospria/ – rośliny strączkowe
η φακή /i faki/ – soczewica; zazwyczaj się używa w liczbie mnogiej οι φακές /i fakies/
το κουκί /to kuki/ – bób
το ρεβίθι /to rewithi/ – ciecierzyca
το φασόλι /to fasoli/ – fasola
Βότανα /wotana/ – zioła
η ρίγανη /i righani/ – oregano
ο άνηθος /o anithos/ – koperek
ο βασιλικός /o wasilikos/ – bazylia
ο δυόσμος /o dhiosmos/ – mięta zielona, nie to samo co η μέντα /i menta/, czyli mięta zwykła
ο μαϊντανός /o majdhanos/ – pietruszka (korzeń pietruszki nie występuje w Grecji)
το δεντρολίβανο /to dhendroliwano/ – rozmaryn
το θυμάρι /to thimari/ – tymianek
το κύμινο /to kimino/ – kmin
το τσάι του βουνού /to tsai tu wunu/ – (grecka) herbata górska, gojnik
το χαμομήλι /to hamomili/ – rumianek
